Na dominantnom uzvišenju ispod sela Pavkovići u opštini Milići otkriven je lokalitet Veliki grad – praistorijska gradina izuzetnog strateškog značaja. Lokalitet je 2025. godine po prvi put detaljno dokumentovan LiDAR tehnologijom, u okviru pionirskog projekta „Daljinska detekcija i analiza arheoloških objekata na prostoru srednjeg Podrinja“, koji su zajednički realizovali JU Arheološki muzej „Rimski municipium“ Skelani i Arheološki institut iz Beograda.

Prve informacije o lokalitetu zabeležene su još 2022. godine tokom rekognosciranja i sondažnih iskopavanja, dok su rezultati LiDAR snimanja otkrili bedeme u dužini od 400 metara, kule i stambene platoe, potvrđujući stratešku ulogu gradine u kontroli doline Jadra i ušća reke Dubnice.

Kako objašnjava kustos – arheolog Jovan Đajić iz Skelanskog muzeja, „pozicija lokaliteta pruža stratešku kontrolu nad dolinom, što je bilo ključno za odbranu i kretanje naselja“. Gradina je tipičnog gradinskog tipa, a do sada nije bila pominjana u stručnoj literaturi. Njeno postojanje prvi je zabeležio lokalni meštanin Radivoj Orašanin.

Sondažna iskopavanja pokazala su slojeve naseljavanja iz bronzanog i gvozdenog doba, kao i iz antike. LiDAR snimci omogućili su detaljan uvid u organizaciju naselja: bedeme, kule, komunikacije i potencijalne sekundarne ulaze. Prema rečima istraživača Srećka Živanovića iz Arheološkog instituta, snimanje pruža mogućnost da se unapred planiraju buduća sistematska iskopavanja.

Lokalitet Veliki grad predstavlja značajan korak ka razumevanju praistorijskih gradina srednjeg Podrinja, a učešće Skelanskog muzeja u projektu potvrđuje važnost regionalne saradnje u arheološkim istraživanjima.

Izvor: Radio Magic

Foto: Pixabay